Tranh in độc bản là một khái niệm không quá phổ biến nhưng lại vô cùng đặc biệt bởi nó có sự dung hòa giữa cả hai lĩnh vực hội hoạ và in ấn. Ngày nay, tranh in độc bản được quan tâm nhiều hơn đối với những tín đồ của trang trí nhà cửa. Bài viết sẽ cùng với độc giả đi tìm hiểu về loại tranh in ấn thú vị này với những thông tin từ cơ bản nhất đến chuyên sâu nhất.
1. Tranh in độc bản là gì?
Không có một khái niệm chung nào được sử dụng rộng rãi cho tranh in độc bản. Tuy nhiên, có một số nhận định về loại tranh này được nhiều người biết đến, điển hình là nhận định trong cuốn Thuật ngữ tranh in do Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia Canada xuất bản năm 1991.
Theo đó, quyển sách cho rằng tranh in độc bản, tất nhiên phải đảm bảo tính “độc bản” tức là độc nhất vô nhị, không có bản thứ hai. Kỹ thuật in tranh độc bản gồm quá trình hội hoạ – bôi vẽ lên khung tranh và bước in ấn – in khung tranh lên bản giấy. Đặc biệt, không thể in thêm bất kỳ một bản in nào giống với bản đầu tiên in ấn được nữa. Bài viết này sẽ giải đáp về kỹ thuật in tranh độc bản với những thông tin từ cơ bản nhất đến chuyên sâu nhất.
Tham khảo bài viết: Văn bản nhật dụng
2. Kỹ thuật in tranh độc bản
Nói một cách đơn giản, tranh in độc bản sẽ được hình thành dựa trên quá trình vẽ hoặc vạch hay cũng có thể là lau chùi… màu nước hay mực in trên những mặt phẳng có khả năng chống nước không như kính, kim loại, mica, rồi mới in ra giấy. Tuy nhiên, loại tranh này thực chất bao gồm 2 kỹ thuật chuyên sâu như sau:
Tranh in độc bản Monotype
Có định nghĩa cho rằng monotype là loại tranh in độc bản bằng kỹ thuật in ấn nhiều lần. Tức là, các chi tiết có thể được chia nhỏ ra hoặc các màu in được chia thành nhiều lần in khác nhau rồi in ấn nhiều lần để tạo ra được tổng thể hoàn chỉnh. Tuy nhiên, định nghĩa này không được sử dụng rộng rãi lắm.
Khái niệm về kỹ thuật sản xuất tranh in độc bản monotype được chấp nhận nhiều nhất là kỹ thuật này sẽ cho ra loại tranh chỉ có thể in duy nhất một lần. Bởi trong quá trình sáng tạo, nghệ sĩ sẽ ngẫu hứng tô vẽ lên bề mặt chất liệu không thấm nước với các sắc độ màu, chi tiết khác nhau rồi in ra giấy và chỉ tạo ra một bản in độc nhất.
Tranh in độc bản Monoprint
Ngược lại với monotype, monoprint là kỹ thuật làm tranh in độc bản được cho rằng sẽ in ra hoàn chỉnh một bức tranh chỉ trong một lần in. Và đây cũng không phải là cách hiểu được phổ biến rộng rãi nhất đối với kỹ thuật in tranh độc bản này.
Nhiều người hiểu rằng sử dụng kỹ thuật monoprint làm tranh in độc bản tức là điêu khắc sẵn các khuôn tranh với những chi tiết cần thiết cho bức tranh. Vẫn tiếp tục tô vẽ màu hoặc mực in lên các khuôn tranh rồi in ra giấy. Kỹ thuật này có thể cho ra nhiều bản tranh nhưng không một bản nào giống với bản gốc bởi người in có thể sáng tạo ra bố cục mới từ các chi tiết riêng lẻ, sắc độ màu sắc mới,…
tranh in độc bản
3. Phân biệt tranh in độc bản với các loại tranh in khác
Đa phần các loại tranh in hiện nay đều là tranh in đa bản. Tuy có khác nhau về kỹ thuật in nhưng phần lớn chúng đều được thiết kế mẫu và có thể in đi, in lại nhiều lần. Trong khi đó, tranh in độc bản sở hữu những điểm đặc trưng mà rất khó để tìm thấy ở các loại tranh khác:
Đa dạng chất liệu
Phần lớn các loại tranh in sẽ có những chất liệu nhất định như vải canvas, giấy, vải polyester,… bởi chúng là các loại chất liệu phù hợp cho mực in thông thường. Tuy nhiên, tranh in độc bản lại có thể in trên vải, giấy, nilon, thậm chí là vỏ cây, các loại da,… Sự đa dạng này cũng thể hiện trong mực in từ mực in offset thông thường cho đến màu nước hoặc màu làm từ nguyên liệu thiên nhiên.
Đa dạng mẫu mã
Yếu tố sáng tạo là yếu tố chủ chốt tạo nên các mẫu tranh in độc bản. Hoạ sĩ có thể tự do tạo nên các tác phẩm nghệ thuật khác nhau với những tông màu khác nhau và sở hữu những phong cách khác nhau. Nhờ đó, các tác phẩm nghệ thuật trở nên bay bổng hơn, không có khuôn khổ và giúp gia tăng được tính nghệ thuật, thẩm mỹ cho không gian cần trang trí.
Độc nhất vô nhị
Điểm đặc biệt nhất của tranh in độc bản này chắc chắn là tính có một không hai, không trùng lặp của chúng. Độc giả có thể sở hữu một bức tranh trang trí độc nhất vô nhị, không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác cho mình. Quá trình thiết kế hoàn toàn có thể được hỗ trợ bởi các cơ sở in ấn cùng với sự sáng tạo của riêng khách hàng để cho ra tác phẩm đạt được tối đa mục tiêu ban đầu đã đề ra.
Bài viết đã mang đến cho độc giả những thông tin thú vị về một lĩnh vực khá mới lạ là tranh in độc bản. Đây sẽ là sự lựa chọn tuyệt vời cho một món đồ trang trí độc đáo và xinh đẹp cho không gian sinh sống hoặc làm việc của độc giả. Với những thông tin phía trên, độc giả có thể cân nhắc và đưa ra quyết định về việc sở hữu một bức tranh in độc bản thật đặc biệt cho riêng mình.
